Kiedy można żądać alimentów od współmałżonka po rozwodzie?

Nie jest wcale rzadką sytuacją, że po rozwodzie dochodzi do znaczącej zmiany sytuacji materialnej jednego z małżonków. Niekiedy jest to spowodowane podziałem ról małżeńskich jeszcze w takcie trwania związku, w którym jeden z małżonków zapewnia rodzinie środków finansowych na utrzymanie, a drugi poprzez dołożenie osobistych starań dba o jej dobro, a czasem okoliczności powodujące istotne pogorszenie sytuacji życiowej byłego małżonka pojawiają się później, już po rozwodzie np. utrata pracy i środków do życia w skutek poważnej choroby lub wypadku powodującego niezdolność do pracy.

Z tego względu o obowiązku alimentacyjnym między małżonkami sąd może na żądanie jednego z małżonków zdecydować już w wyroku rozwodowym, albo - jeśli do zmiany sytuacji doszło już po rozwodzie – w odrębnym postępowaniu.

Decydujące znaczenie dla określenia zakresu obowiązku alimentacyjnego ma to, kto ponosi winę za rozkład związku małżeńskiego. Nie oznacza to jednak, że w sytuacji rozwiązania małżeństwa przez rozwód bez orzekania o winie nie będzie możliwości takich alimentów się domagać. W sytuacji gdy żaden z małżonków nie został uznany wyłącznie winnym rozkładu małżeństwa alimentów może żądać małżonek winny od innego małżonka również winnego, albo małżonek niewinny od drugiego małżonka również niewinnego. Wykluczona jest zatem wyłącznie taka sytuacja, w której małżonek wyłącznie winny żądałby alimentów od małżonka niewinnego.

Aby można było skutecznie wystąpić z żądaniem alimentacyjnym wobec drugiego małżonka, spełnione muszą być łącznie trzy przesłanki:

Brak winy wyłącznej małżonka żądającego alimentów,
Pozostawanie przez niego w sytuacji niedostatku,
Możliwości zarobkowo-finansowe małżonka zobowiązanego do alimentacji.

Należy jednak pamiętać, że nawet spełnienie wszystkich powyższych przesłanek nie oznacza, obowiązku zapewnienia małżonkowi pozostającemu w niedostatku takiej samej stopy życiowej, ale jedynie ma dostarczyć środków na zaspokojenie niezbędnych potrzeb. Stan niedostatku, o którym tu mowa oznacza, że jeden z małżonków nie jest w stanie zaspokoić wszystkich lub choćby części swoich uzasadnionych potrzeb.

W sytuacji gdy zobowiązanym do alimentacji jest małżonek wyłącznie winny, zakres jego obowiązku jest znacznie szerszy, bowiem małżonek niewinny może żądać alimentów nie tylko wtedy gdy pozostaje w niedostatku, ale także wtedy gdy alimenty mają zaspokoić usprawiedliwione jego potrzeby w sytuacji gdy rozwód pociągnął za sobą znaczne pogorszenie jego sytuacji życiowej.

Wydając orzeczenie sąd porównuje sytuację życiową małżonka niewinnego z okresu przed i po rozwodzie.

Należy również mieć wzgląd na to, że obowiązek dostarczania środków byłemu małżonkowi nie ma charakteru dożywotniego. Roszczenie alimentacyjne wygasa z upływem 5 lat od chwili uprawomocnienia się orzeczenia o rozwodzie. Po upływie tego okresu nie można domagać się przyznania alimentów. W wyjątkowych okolicznościach, na żądanie małżonka uprawnionego pięcioletni okres może zostać przedłużony. Obowiązek wygasa także z chwilą wstąpienia w nowy związek małżeński.

Sądem właściwym dla rozpoznania pozwu w tej sprawie jest Sąd Rejonowy, Wydział Rodzinny i Nieletnich i jest on wolny od opłat.

Powrót